Een index op de lidmatenboeken
Precies een jaar geleden startte het Regionaal Archief Zutphen (RAZ) een nieuwe project: een online index maken op de oude lidmatenboeken van Brummen, Hall, Gorssel, Laren, Lochem, Warnsveld en Zutphen. Deze boeken stonden al langer gescand op dit erfgoedportaal, maar nu worden de scans ook voorzien van persoonsnamen én van plaatsnamen. Want juist de lidmatenregisters geven inzicht in de herkomst en nieuwe vestigingsplaats van onze verre voorouders. Elke donderdagochtend vindt u nieuwe namen in de voorouderdatabase.
Maandag, dinsdag en woensdag invoeren, donderdag online
Op de maandag-, dinsdag- en woensdagochtend is de studiezaal het domein van enkele trouwe vrijwilligers. Op die ochtenden buigen Anne, Hetty-Hanne, Jan, Mira, Neel en Ton zich over de lidmatenregisters uit de zeventiende en achttiende eeuw. Ze ontcijferen de persoons- en plaatsnamen, zetten deze in een database en voegen daar de betreffende scan van het boek aan toe. De dag erna kan iedereen de namen vinden op het erfgoedportaal.
Voor dit werk gebruikt het zestal vrijwilligers enkele hulpmiddelen. Allereerst zijn er de transcripties die in het verleden zijn gemaakt maar die niet zijn gekoppeld aan de scans. Daarnaast staat standaard de onvolprezen website www.wiewaswie.nl open. Behendig navigeren de vrijwilligers door deze “bak” met 238 miljoen naamsvermeldingen. Als de naam dan nog niet is ontcijferd, wordt de hulp ingeroepen van een archivaris.
Herkomst en nieuwe woonplaats
Lidmatenboeken zijn bij uitstek de historische bron waarin de herkomst van onze voorouders kan worden opgespoord. Als een nieuwe inwoner zich met getuigenis (“attestatie”) bij zijn of haar kerk meldde, werd namelijk aangetekend waar hij of zij vandaan kwam. Als een lid van de kerkgemeenschap vertrok, werd dat ook aangetekend met datum én nieuwe woonplaats. In doop- en trouwboeken vind je deze vermeldingen niet en dat maakt het lidmatenboek extra bijzonder.
Net als voor de persoonsnamen geldt dat plaatsnamen in het verleden niet eenduidig werden geschreven. Daarnaast werden plaatsnamen anders gespeld of anders genoemd. Voor Campen lezen we meteen Kampen en in Bommel herkennen we gemakkelijk Zaltbommel. Soms is het moeilijker: welke plaats zou Weerdt zijn? Inmiddels weten de zes vrijwilligers ook dat er veel lidmaten afkomstig waren of vertrokken zijn naar het Duitse achterland. Zo noemen wij dat nu, maar de landsgrenzen lagen voor 1815 natuurlijk heel anders en daarmee waren ook de migratiestromen anders.
Verder kent ons zestal vrijwilligers ook de positie van Zutphen als vestingstad. Vertrek naar andere vestingsteden als Grave (De Graaf) en Bergen op Zoom komt daarom vaak voor in de boeken. Zij verslikken zich ook niet in de vreemde plaatsaanduiding Lillo. Deskundig verwarren zij die naam niet meer met het Franse Lille. Met Lillo wordt namelijk Fort Lillo bij Antwerpen bedoeld, een fort dat in de achttiende eeuw bij de Republiek behoorde.
De vrijwilligers noteren de plaatsnamen volgens de huidige spelling. In twijfelgevallen wordt een vraagteken geplaatst of gekozen voor de spelling zoals die in het boek staat. Als extra service worden buitenlandse plaatsnamen zowel in de Nederlandse schrijfwijze als in de eigen taal genoteerd. Cleve wordt dan genoteerd als Kleef én Kleve.
De eerste resultaten
28 lidmatenboeken krijgen een index. Daarvan zijn er nu zeven klaar of in bewerking. En die leverden 8.500 naamsvermeldingen op. U kunt ze hier vinden in onze voorouderdatabase.
Op de afbeelding: In dit lidmatenboek van de Hervormde Gemeente Zutphen staat een groep militairen met familie vermeld. Zij komen in 1773 uit Deventer en vertrekken na enkele jaren naar vestingen in Zeeland en Lillo, aan de rand van de Republiek (RAZ, archiefnummer 0063, inventarisnummer 81).